Większość ludzi nie wyobraża sobie życia bez picia kawy (80 %). Jej spożycie budzi wiele kontrowersji. Statystyczny Polak wypija 1 filiżankę dziennie, czyli 3 kg kawy rocznie. Dla porównania w Skandynawii spożycie sięga 10 filiżanek dziennie.

Co zawiera kawa :

• • kofeinę od 22 do 322 mg/filiżankę (zależnie od rodzaju kawy, producenta, źródła pochodzenia, sposobu parzenia i spożywanej porcji)

– to jej przypisujemy działanie kawy

• kwas chlorogenowy – ma działanie przeciwutleniające
• diterpeny – kafestol i kahweol
  • polifenole
  • niacynę (witaminę PP)
  • witaminy B2, B3, B5, B6, E, kwas foliowy
  • białka, węglowodany, tłuszcze
  • związki mineralne min. wapń, potas, fosfor, magnez

Działanie zawartej w kawie kofeiny odczujemy po 30 minutach od jej wypicia.
Kofeina niemal całkowicie wchłaniana jest przez jelita, przekracza barierę krew-mózg (dostaje się do mleka matki, łożyska). Pobudza układ nerwowy, rozszerza naczynia, pobudza do działania, poprawia nastrój i efektywność umysłową, ponieważ powoduje zwiększone wydzielanie adrenaliny, dopaminy, noradrenaliny.

Wśród korzyści zdrowotnych umiarkowanego picia kawy (2-3 dziennie) wymienia się :

• • • mniejsze ryzyko zachorowania na cukrzycę typu II
    • korzystne działanie na układ sercowo – naczyniowy (zmniejsza ryzyko zachorowania o 13 %)

spożywanie kawy wiąże się ze zmniejszonym ryzykiem całkowitej śmiertelności

• • • zmniejszenie występowania chorób neurodegeneracyjnych (Parkinson, Alzheimer, demencja)
    • zmniejszenie występowania nowotworów wątroby

badania wykazały, że spożycie kawy może być odwrotnie skorelowane ze zwłóknieniem wątroby i marskością wątroby

• • • działanie antyoksydacyjne
• zwiększa wydzielanie soku żołądkowego
• rozszerza oskrzela
• działa moczopędnie
  • • zawiera niacynę (witaminę PP)
    • podnosi ciśnienie skurczowe i rozkurczowe u osób pijących kawę nieregularnie

Pamiętać jednak musimy, że wpływ kawy na nasz organizm zależy od ilości wypijanej kawy, metody jej przyrządzania oraz mocy naparu. Najkorzystniejsze jest jej parzenie z użyciem papierowych filtrów.

Przedawkowanie kawy może wywołać :
– nadmierne pobudzenie
– zaburzenia rytmu serca
– bezsenność
– problemy żołądkowo-jelitowe
– duszności
– zaburzenia świadomości

W diecie osób cierpiących na choroby autoimmunizacyjne, w tym Hashimoto, kawa nie jest wskazana. Dlaczego ?

• • • Niektóre osoby po wypiciu kawy odczuwają dyskomfort w przewodzie pokarmowym, wzdęcia, zgagę, bóle brzucha. Kofeina zawarta w kawie pobudza wydzielenie kwasu żołądkowego i drażni żołądek.
    • Poza tym wiele osób cierpiących na choroby autoimmunizacyjne ma problemy z nawracającą anemią.
    • Zawarte w kawie polifenole osłabiają wchłanianie żelaza, co zwiększa ryzyko wystąpienia niedokrwistości.
    • osłabia nadnercza
    • kawa to ziarno, więc wchodzi w reakcje krzyżowe (podobnie jak gluten)
    • zaburza dobowy rytm wydzielania kortyzolu
    • może pobudzać układ immunologiczny
    • może powodować senność
    • może pogłębić przepuszczalność jelit

Jeśli chodzi o nowotwory, to mówi się o pozytywnym wpływie kawy na wątrobę, jednak nie ma jednoznacznych doniesień jeśli chodzi o nowotwory płuc czy pęcherza moczowego.

Przeważnie pijemy kawę dla przyjemności i jej odstawienie jest jednym najtrudniejszych momentów w diecie.

Czym możesz zastąpić kawę :

• • • kawą z topinamburu – ma bardzo dobry smak i pachnie piernikami
    • kawą z cykorii (jeśli nie szkodzi)
    • kawą z żołędzi (uwaga na przyprawy)

W trakcie protokołu autoimmunologicznego AIP nie możesz pić również kawy :

• • • rozpuszczalnej
    • bezglutenowej
    • orkiszowej
    • z nasion konopii

Kawa oczywiście nie jest wskazana dla kobiet w ciąży i karmiących piersią (przedostaje się do łożyska i mleka matki). Istnieje ryzyko urodzenia dziecka przedwcześnie, z niską masą urodzeniową.

Pojawiły się również doniesienia o pozytywnym wpływie umiarkowanego picia kawy na mikrobiotę jelitową – po kilku tygodniach zwiększyła się populacja Bifidobacterium spp.
Innym ciekawym wynikiem badań jest badanie dotyczące migotania przedsionków serca. Wykazało ono że częstotliwość migotania nie jest zwiększana przez konsumpcję kawy. W rzeczywistości stwierdzono mniejszą częstość migotania, gdy spożycie kofeiny przekroczyło 436 mg / dobę.

W 2016 roku kawa pojawiła się w piramidzie żywieniowej opracowanej przez Instytut Żywności i Żywienia w
Warszawie.

Należy pamiętać o tym, że inne produkty mogą również zawierać kofeinę, np. czekolada, herbata, kakao. Należy zachować odstęp pomiędzy wypiciem kawy a posiłkami. Bezwzględnie nie wolno popijać nią leków. Kawa zaburza wchłanianie witamin B, A, cynku oraz żelaza. Optymalny będzie odstęp pół godziny przed posiłkiem lub 1,5 godziny po posiłku.

Literatura :

1. Neal D. Freedman, “Association of Coffee Drinking with Total and Cause-Specific Mortality”, 2012 r.
2. Neal D. Freedman, Coffee intake is associated with lower rates of liver disease progression in chronic hepatitis C, 2009,
3. Neal D. Freedman, Coffee consumption is associated with response to peginterferon and ribavirin therapy in patients with chronic hepatitis C., 2011
4. dr Regina Wierzejska, „Kawa – używka czy produkt prozdrowotny”, Food Forum 1(17)/2017
5. Muriel Jacquet, „Impact of coffee consumption on the gut microbiota : A human volunteer study, International Journal of Food Microbiology, 2009
6. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26556483
7. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24279995
8. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24201300
9. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29966128