Insulinooporność i endometrioza są ze sobą powiązane.

Insulina jest hormonem istotnym również z punktu widzenia endometriozy. Każdy z hormonów jest ze sobą powiązany, więc nie możemy mówić o hormonach steroidowych (płciowych) w oderwaniu od insuliny, melatoniny czy TSH.

Insulina jest wytwarzana przez komórki beta wysp trzustkowych i jest wydzielana, gdy znacznie zwiększa się stężenie glukozy we krwi. Ma za zadanie wychwytywać, magazynować i wykorzystywać glukozę. Jej największe działanie występuje 2–4 godziny od spożycia posiłku, a za jej rozkład odpowiadają przede wszystkim wątroba i nerki. Insulina działa na komórki organizmu, w tym szczególnie wątrobowe i mięśniowe oraz tkankę tłuszczową. Stymulacja receptorów wątrobowych wpływa na enzymy związane z przemianą materii. 

Jak wiemy rola wątroby w endometriozie jest znacząca, więc widać tutaj wzajemne powiązanie. U wielu pacjentek z endometriozą obserwuje się współwystępowanie insulinooporności oraz upośledzenie funkcjonowania wątroby. 

Jak wygląda powiązanie insulinooporności z endometriozą

Wysokie stężenie glukozy we krwi stymuluje wydzielanie insuliny, a w proces ten są zaangażowane hormony min. glukagon, peptydy przewodu pokarmowego, hormon wzrostu, hormon stymulujący tarczycę czy hormon adrenokortykotropowy. 

Dążenie do zachowania homeostazy glukozowej jest kluczowe. 

Nierównowaga w tym zakresie może powodować hipoglikemię – gdy stężenie glukozy jest zbyt niskie, co skutkuje niedoborem energii dla mózgu, lub hiperglikemię – gdy stężenie glukozy jest zbyt wysokie, może ona wtedy stać się toksyczna.

Czym jest insulinooporność

Insulinooporność to stan, w którym komórki nie reagują prawidłowo na insulinę i upośledzone jest pobieranie glukozy, co skutkuje zwiększonym wytwarzaniem insuliny przez trzustkę. 

Wzrost stężenia insuliny może prowadzić pośrednio do zmiany stężenia hormonów płciowych, w tym estrogenu. Gdy cierpisz na insulinooporność poziomy twoich hormonów steroidowych są zaburzone. 

Jaki jest związek pomiędzy insulinoopornością a endometriozą

Oporność na insulinę indukuję biosynteza estrogenu, aby aktywować sygnalizację receptora estrogenowego w endometrium. Zwiększa się aktywność enyzymu aromatazy, który odpowiada za produkcję estrogenu, i 12,21-liazy, która podnosi poziom androgenów. We twojej krwi zaczyna krążyć więcej wolnego testosteronu, ponieważ stężenie glikoproteiny wiążącej hormony płciowe jest obniżone. Insulinooporność nasila również stan zapalny, gdyż podnosi poziom cytokin prozapalnych. 

Inna strona medalu

Współwystępowanie insulinooporności z endometriozą można również tłumaczyć występowaniem stresu oksydacyjnego, który uznaje się za kluczowy mechanizm oporności na insulinę. Wolne rodniki powodują oporność w tkankach obwodowych. 

Istnieje związek pomiędzy wzrostem wskaźnika HOMA-IR (homeostatic model assesment of insulin resistance) a wzrostem poziomu markerów stresu oksydacyjnego, niezależny od otyłości. 

Narastanie stresu oksydacyjnego przyczynia się do zaburzenia sygnalizacji insuliny i wzrostu wątrobowego wytwarzania glukozy, czego skutkiem jest hiperglikemia. 

Insulinooporność a nowotworzenie

Insulinooporność jest też istotnym czynnikiem ryzyka rozwoju raka endometrium. Wiele badań skupia się na związku między zespołem policystycznych jajników (PCOS – polycystic ovary syndrome), towarzyszącej mu insulinooporności i rozwojem nowotworu endometrium. Nadmiar estrogenu prowadzi do przerostu endometrium, a to w konsekwencji może stać się przyczyną procesu nowotworzenia. 

Niestety wiele pacjentek z endometriozą nie monitoruje wyników badań glukozy i insuliny i nie zdaje sobie sprawy z konsekwencji nierównowagi w tym zakresie.

Strategie ukierunkowane na ustabilizowanie gospodarki glukozowo-insulinowej wydają się priorytetem w profilaktyce i leczeniu endometriozy. 

Badania

W diagnostyce insulinooporności stosuje się kilka metod, ale powszechnie wykorzystywaną metodą jest test obciążenia glukozą (OGTT), na który pacjenta kieruje lekarz. Podczas badania dokonuje się pomiarów glukozy i insuliny we krwi, na czczo oraz po obciążeniu 75 g glukozy po 1 i 2 godzinach od jej spożycia. 

Innym sposobem, powszechnie dostępnym, jest oznaczenie wartości HOMA (Homeostatic Model Assessment of Insulin Resistance), czyli jednorazowy pomiar glukozy i insuliny z krwi pobieranej na czczo i przeliczenie ich według odpowiedniego wzoru.

Wartość insuliny na czczo w 10 mU/l i powyżej będzie już najpewniej wskazywała na insulinooporność.

Wartości można samodzielnie przeliczyć korzystają z kalkulatora HOMA-IR 

Wynik w granicach 2 i powyżej może oznaczać insulinooporność, ale w różnych źródłach można spotkać rozbieżne informacje. Mówi się nawet o granicy 1 HOMA. 

Insulinooporność jest dietozależna

Kluczowym aspektem w opanowaniu problemu z insulinoopornością jest zmiana stylu życia, w tym olbrzymią rolę odgrywa technika jedzenia. Istotna jest modyfikacja zaleceń żywieniowych, głównie dotycząca spożycia węglowodanów. Nacisk powinien być położony na ograniczenie spożycia cukrów prostych i tłuszczów nasyconych. 

Ważnym aspektem terapii jest również wysiłek fizyczny. Zwiększa on wrażliwość tkanek na działanie insuliny oraz zmniejsza ryzyko wystąpienia zespołu metabolicznego. 

Insulinooporność nie jest kojarzona wyłącznie z otyłością, a jej przyczyny mogą być różne. 

Suplementacja

Wsparciem dla insulinoopornych może być również suplementacja. Tutaj, jak we wszystkich innych przypadkach, powinna ona być dobierana indywidualnie, do wyników badań i wywiadu konkretnego pacjenta.

Najczęściej stosowanymi suplementami są kwasy omega-3, berberyna, inozytol, koenzym Q10, witamina D, magnez, chrom czy probiotyki, ale istotne jest uchwycenie całości problemów pacjenta, a nie skupienie się wyłącznie na glikemii.

Probiotykoterapia

Probiotyki, wspierając barierę jelitową, mogą wspomagać walkę z insulinoopornością, a wyniki dotychczasowych badań naukowych w tym zakresie są obiecujące.

Nieprawidłowy mikrobiom jest związany ze stanem zapalnym w organizmie, sprzyja jego nasileniu, co może prowadzić również do nieprawidłowości w gospodarce glukozowo-insulinowej.

Odpowiednie probiotyki mogą redukować stan zapalny poprzez regulację poziomu lipopolisacharydu LPS we krwi, który to uruchamia kaskadę procesów zapalnych.

Produkt Sanprobi Barier został uznany za przyjazny insulinoopornym, ze względu na swoje właściwości potwierdzone wynikami badań tj:

• Obniżenie glukozy i insuliny na czczo
• Redukcje tkanki tłuszczowej
• Obniżenie wskaźnika HOMA-IR
• Zmniejszenie wydzielania cytokin prozapalnych
• Zmniejszenie obwodu pasa i bioder
• Redukcję stanu zapalnego i poziomu LPS
• Spadek homocysteiny
• Spadek rezystyny
• Obniżenie triglicerydów oraz cholesterolu całkowitego i LDL

Zawiera on szczepy bakterii:

• Bifidobacterium lactis W52
• Lactobacillus brevis W63
• Lactobacillus casei W56
• Lactococcus lactis W19
• Lactococcus lactis W58
• Lactobacillus acidophilus W37
• Bifidobacterium bifidum W23
• Bifidobacterium lactis W51
• Lactobacillus salivarius W24

Zalety probiotykoterapii odnotowujemy również u pacjentów zażywających metforminę, leku przyjmowanego przez pacjentów z cukrzycą i insulinoopornością, który nie do końca sprzyja mikrobiomowi.

Berberyna

Berberyna jest analogiem metforminy, czyli działa bardzo podobnie do leku, ale jest pochodzenia roślinnego. Jest bezpieczna, o niewielkich skutkach ubocznych.

Suplementacja berberyną może:

• Normalizować glikemię
• Wspierać pracę wątroby
• Normalizować gospodarkę lipidową 
• Poprawiać motorykę przewodu pokarmowego (stosowana w pacjentów z SIBO)
• Wpływać korzystnie na mikorbiom
• Obniżać stan zapalny 
• Wspierać spadek masy ciała

Dawkowanie to 1000 – 1500 mg na dobę, w dawkach podzielonych, najczęściej do głównych posiłków.

Witamina D

Witamina D jest parathormonem, a liczne badania wskazują, że poziom witaminy D jest skorelowany z insulinowrażliwością. Dawkowanie ustala się indywidualnie, z uwzględnieniem poziomu we krwi oraz masy ciała pacjenta.

Kwasy Omega-3

W przypadku insulinooporności szczególnie interesuje nas pozytywny wpływ kwasów omega-3 na funkcjonowanie wątroby, spadek triglicerydów oraz poprawę insulinowrażliwości, a także zmniejszenie stanu zapalnego.

Dieta w insulinooporności i endometriozie

Zarówno w insulinooporności jak i endometriozie dieta ma priorytetowe znaczenie. Znacząco może poprawić komfort życia, funkcjonowanie czy nawet zmniejszyć dolegliwości bólowe. Pomaga odzyskać energię, jasność myślenia.

Więcej na temat powiązania insulinooporności z endometriozą możesz przeczytać w mojej książce Dieta w endometriozie

Możesz zakupić ją tutaj, a wpisując w koszyku hasło Dietoterapie zyskasz 23% rabatu.